DE BERGREDE. Ent-gegnung, het vermoeden van Joop Burgerhout

De Bergrede behoort tot de absolute hoogtepunten van wat een mens kan lezen. Ze werd door Jezus uitgesproken in of omstreeks het jaar 30, en heeft in de eeuwen daarna grootheden als Augustinus, Origines, Albert Schweitzer, Mahatma Gandhi en Martin Luther King beïnvloed; er zijn mensen gedood, omdat ze deze woorden van de Heer serieus namen. Het zijn overigens niet de mensen van de islam geweest, maar vooral de gehoorzame katholieken en russisch-orthodoxen, de rechtlijnige Calvijn c.s., de rechtse evangelicals, de lutherse nazi’s en de puriteinse Engelsen die bij tijd en wijle een gruwelijke hekel hadden aan hen die de Bergrede kenden en ernaar leefden.  

Wat is er aan de hand met de Bergrede?

De verklaringen over en commentaren op de door Jezus uitgesproken Bergreden zijn volgens Joop Burgerhout vaak te moralistisch of te weinig praktisch, omdat ze voorbijgaan aan ten eerste de toehoorders die versteld stonden van Zijn leer en ten tweede het effect van Zijn woorden: de menigte liet een melaatse toe c.q. een melaatse was door de menigte tot Jezus gekomen, en de Heer raakte hem aan, wat geheel in strijd was met de voorschriften van Mozes.

Het geeft aanleiding tot vier vermoedens …

De schrijver vermoedt ten eerste dat de toehoorders zich in hun concrete bestaan aangesproken voelden: waarom zouden ze anders zo onder de indruk geweest zijn? En zijn tweede vermoeden is dat de toehoorders incl de melaatse man geen obstakels ervoeren om zich welkom te voelen bij Jezus, wat impliceert dat mensen ook geen obstakels mogen opwerpen om de medemens te ontmoeten. Ent-gegnung is het woord dat daardoor gebruikt is, niet in de betekenis van ‘antwoorden’, maar in de zin van ‘ontmoeten zonder obstakels, vijandelijkheid e.d.’

De toehoorders waren onder de indruk, de woorden van de Heer waren niet alleen concreet op hun situatie van toepassing, maar ze zijn ook goed te volgen geweest; en dat bracht Burgerhout tot het derde vermoeden: de Bergrede is rabbinaal onderwijs, de Heer sprak een stelling uit (zalig zijn de armen van geest) wat tot vragen leidde van de discipelen, en Jezus gaf een toelichting en eindigde Zijn antwoord met een tweede stelling (zalig zij die treuren…). Vanuit dat perspectief is de Bergrede een lopend geheel dat goed te volgen is geweest.
Er zijn negen stellingen (zaligsprekingen), negen toelichtingen en ook negen beden binnen het Onze Vader. Het vierde vermoeden is dat er een 3 x 9 structuur gehanteerd is.

Recensies

De bekende schrijver, Robert Haasnoot, noemt het een briljante studie; dr. Elias Rinsampessy een eye opener; en anderen spreken over een volstrekt nieuw perspectief.

Bestelling

Het boek is te koop in de reguliere boekwinkel.
Men kan het ook bij schrijver bestellen.
De prijs is 19,90 euro.